اکثریت کسانی که ساکن شهرها هستند، همچنین اکثریت روستاییانی که روستایشان ظاهر شهری پیدا کرده و در آپارتمان زندگی میکنند، امروز ضایعات غذا و سر سفره خود را یا در سطل زباله به همراه ده ها قلم پسماند دیگر درهم و برهم پرتاب میکنند، یا در یک قدم به گمان خودشان خدا پسندانه تر آنها را برای سگ و گربه و پرندگان میریزند.
غذادادن به حیوانات به خصوص سگها و گربهها مسئله ایست که در سالهای اخیر مورد مناقشه جدی بین برخی حامیان سگ و گربه و کارشناسان محیط زیست بوده است. از طرفی با افراد زیادی مواجه هستیم که با نیت خیر، حمایت و محبت به این حیوانات غذا میدهند و به تبعات محیط زیستی کارشان اهمیتی نمیدهند.از طرفی دیگر کارشناسان به لزوم کنترل جمعیت سگها و گربهها اشاره میکنند وبا این نوع غذادهی مخالف هستند.
خلاصه اینکه این پدیده که قطعا روزی از روی نهایت مهربانی و دلسوزی کلید خورد، امروزه باعث به وجود آمدن معضلی دردناک به نام حیوانات ولگرد و سگ های بلاصاحب شده است. و وجود این حیوانات دست ساخته در همه جای شهر رفته رفته به یکی از مشکلات مدیریت شهری تبدیل شده است و خطرات زیادی را با خود به ارمغان آورده است.
سگهای ولگرد از شمال تا جنوب شهر تا محلات حاشیهای و مرکزی شهر وجود دارند و حتی ما گاهی با دستهها و گلههای سگ در داخل شهر و محلات و شهرکها مواجه میشویم که به صورت دسته ای زندگی می کنند.
بررسی این موضوع در ایران هم به عهده شهرداری، هم سازمان محیط زیست و هم سازمان دامپزشکی است. مطابق قانون، جمع آوری سگهای شهری در حیطه وظایف شهرداریها است و به استناد بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداریها، جلوگیری از گسترش بیماری های مشترک انسانی و حیوانی و جمع آوری حیوانات بلاصاحب و دفع حیوانات مریض از وظایف این نهاد است.
بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداریها: جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و اعلام این گونه بیماریها به وزارت بهداری و موسسات بهداشتی و دامپزشکی و شهرداریهای مجاور هنگام بروز آنها و دور نگاه داشتن بیماران مبتلا به امراض ساریه و جمعآوری حیوانات بلا صاحب و دفع حیوانات مریض و مضر و ولگرد و ممانعت از چرا و گردش چهار پایان و احشام در شهر و دفع و اتلاف حشرات
نظر محیط زیست راجبع غذا دادن به حیوانات چیست؟
کارشناسان محیط زیست معتقدند؛ غذا دادن به حیوانات شهری از جمله سگ و گربه و حتی پرندگان روند طبیعی زندگی آن ها را بهم می ریزد و علاوه بر به خطر انداختن زندگی خود آن ها، برای طبیعت نیز مشکلاتی را ایجاد می کند. توجه داشته باشیم که بعضی از کارهایی را که ما از روی میل و علاقه برای محیط زیست انجام میدهیم، ممکن است نظام زیستی حیوانات و اکوسیستم را بهم بریزد.
سگ و گربه حیوان خانگی هستند و سال ها پیش توسط انسان ها اهلی شدند، می توانند همراه انسان زندگی کنند و با شرایط زیستی که انسان در آن زندگی می کند سازگار شوند.
سگ ها و گربه ها اگر سرپرست و صاحبی داشته باشد و محلی برای زندگی، در کنار اینکه خودشان آب و غذایی پیدا میکنند. حتما مورد حمایت سرپرستشان نیز واقع میشوند و از آب و غذایی که صاحبشان برایشان میگذارند بهره میبرند.
امروزه زاد و ولد و تعداد سگها و گربهها در شهرها زیاد شدند و اکنون در کل دنیا سگها و گربههای بیسرپرست وجود دارند.ما با غذارسانی به حیوانات آواره شهرها، کمک میکنیم که تعدادشان زیاد شود.و این به یک معضل شهری تبدیل شده است.سگها و گربههای بی صاحب مثل کودکان بی سرپرست در شهر پخش هستند و هرگز زندگی خوشبختی ندارند چرا که باید از زبالهها تغذیه کنند و ما با غذا دادن به این حیوانات ولگرد، بیچاره و آواره تعدادشان در شهرها را زیادتر میکنیم؛
نکته قابل توجه این است که هر زیستگاه، با توجه به شرایط غذایی و سایر موارد مشابه طبیعی به یک حد نرمال و ثابتی رسیده است و زمانی که گونه دیگری در طبیعت رها می شود، آن شرایط نرمال را به هم می زند.زمانی که جمعیت سگ و گربه ها هم زیاد می شود، آنها به ناچار وارد طبیعت می شوند. سگی که برای حیات وحش نیست و توسط انسان تکثیر شده است؛ وارد طبیعت می شود و حالا خودش باید شکار کند، بنابراین انسان نمی تواند حیوانی را که اهلی و تکثیر کرده است، در طبیعت رها کند که خود شکار کند. همچنین سگ و گربه ها علاوه بر این که حیوانات حیات وحش را شکار می کنندو تعادل اکولوژیکی را به زده یا تخریب میکنند، بیماری هم به طبیعت وارد می کنند.
گونههایی از حیات وحش که در این مناطق زندگی میکنند، توسط این سگها تهدید میشوند. سگ و گربه میتواند سبب انقراض و نابودی جمعیتهای بسیاری از پستانداران، پرندهها، خزندگان و جوندگان شوند.
سگ های ولگرد حتی گور خر، میش مرغ، آهو، پلنگ و یوزپلنگ را هم شکار می کنند. یوزپلنگ که اکنون به شدت در خطر انقراض است به راحتی توسط سگ ها دریده و توله های آن به راحتی کشته و خورده می شوند. بسیاری از مردم می گویند همان طور که یوزپلنگ حق شکار دارد، سگ هم حق شکار دارد.کارشناسان نظرشان این است که ما نمی توانیم بگوییم حیوانی که ما آن را می سازیم و تعدادش را زیاد می کنیم، حق دارد از طبیعتی که بدون دخالت انسان خودش روند درستی را طی میکند، استفاده کند و آن را به هم بزند.
کارشناسان «سادهترین، مهمترین و موثرترین راه» برای کاستن از رنج سگها و گربهها و در امان بودن از حمله حیوانات ولگرد را، جلوگیری از زاد و ولد حیوانات آن هم از مسیر عقیم کردن حیوانات میدانند.
ما در بسیاری از کشورها پدیده ای به نام سگ ولگرد نداریم. به این دلیل که به صورت علمی و با برنامه های خاصی با این پدیده مواجه شده و به صورت منظم جمع، نگهداری و عقیم میشوند.سپس برایشان سرپرست پیدا میکنند و دوباره جا برای سگهای دیگر باز می کنند، با این روال با گذشت دو دهه ما دیگر سگ یا گربه ولگرد نخواهیم داشت.
ایران تشکل های مردم نهاد زیادی وجود دارند که به صورت داوطلبانه و خیریه سعی به مدیریت این شرایط دارند. جمع آوری، عقیم سازی، واکسیناسون، پیدا کردن سرپرست یا در صورت نیاز رهاسازی از جمله اقدامات این مراکز است. اما واقعیت این است که این میزان از مراکز پاسخگوی نیاز واقعی نیست و همچنان معضل سگ های بلاصاحب جزو مشکلات و کاستی های مهم شهری محسوب میشود.
پرندگان نیز به طور طبیعی برای تغذیه خود باید حشرات را شکار کنند اما ما با غذا دادن به آن ها این انگیزه را از پرندگان می گیریم و سبب بهم خوردن نظم اکوسیستم می شویم.رژیم غذایی آن را تغییر می دهیم. به طور مثال اگر یک پرنده در طبیعت درصدی کربوهیدرات می خورد و بقیه را از حشرات تغذیه می کند، وقتی که ما برنج و نان به آنها می دهیم کربوهیدرات بدنشان بالا می رود، در حالی که باید از پروتئین هم استفاده کنند.این تغییر رژیم غذایی در دراز مدت برای پرندگان مشکل ایجاد می کند؛ در حالی که پرندگان نقش مهمی در دفع حشرات دارند.
برای کمک به حیوانات بی صاحب چه کنیم؛
✓شانس زیست سالم را برای این حیوانات ایجاد کنیم و یک سرپرست مهربان باشیم و به جای خرید حیوانات از مراکز تولهکشی یا فروشگاههای حیوانات خانگی، به سراغ پناهگاههایی بریم که حیوانات بدون صاحب و سرگردان را نگهداری میکنند.
✓گذاشتن زبالههای مواد غذایی در مقابل خانه یا در فضایی باز در نزدیکی محل زندگیتان خودداری کنید. زبالهها را حتما در کیسههایی محکم گذاشته و در آنها را محکم ببندید و مطمئن شوید که در سطل زبالهتان نیز بسته است.
✓به جای غذا دادن به حیوانات به پناهگاه ها و انجمن حمایت از حیوانات کمک کنید. از کمک مالی یا اهدای کالاهای مورد نیازشان گرفته تا اختصاص کمی از وقتتان برای کمک به کارکنان پناهگاه. این پناهگاهها همیشه به غذای حیوانات، پتو و اسباب بازی برای حیوانات، انواع قلاده و حتی مواد شوینده نیاز دارند.کمکهای مالی خود (حتی اندک) به این مراکز را نیز دستکم نگیرید. با این کمکها میتوان بخشی از هزینههای مربوط با بازدیدهای دامپزشکان، واکسیناسیون، خرید داروهای ضد کک و انگل، همچنین هزینه غذا و آب و برق و نظافت این مکان را تامین کرد. قطعا با این کار حال شما بهتر خواهد بود.
در پایان همه حیوانات مانند ما حق زندگی دارند. چقد پسندیده است که ما با غذا دادن به سگ و گربه ها خصوصا در زمستان، به این جانداران بی گناه کمک کنیم و از طرفی پر از حس زندگی می شویم.اما پیامد اقدامات و احساسات هر چند زیبای ما چیست؟ آیا برای کمک به این حیوانات راه های بهتری هم وجود ندارد؟ از کمک به اطلاع رسانی درباره اشتباه بودن خرید و فروش حیوانات، آگاهی برای به سرپرستی گرفتن حیوان به جای خرید آن، تا کمک به پناهگاه ها و موسسات خیریه برای تامین مالی یا حتی خدمات داوطلبانه. بیایید کمی بیشتر تامل کنیم و با اشتراک این مطلب شما هم در چرخه آگاهی سهیم باشید.