ورمی کمپوست
همه ما دوست داریم از دست زباله ها خلاص شویم، پسماند های ته مانده غذا یا پوست میوه و مواد گندیده، علاوه بر بوی بد، باعث جمع شدن حشرات موذی نیز میشوند.اما از همین بدبوهای دوریختنی می‌توان یک کود غنی برای گیاهان ما باشند اما چطور؟! با تولید ورمی کمپوست در خانه می‌توانیم کودی بسیار باکیفیت در منزل تولید کرده و قدمی برای جلوگیری از اثرات مخرب پسماندهای تر و شرابه ها برداریم.
این روزها در فروشگاهها و همچنین پیج های باغبانی، گل و گیاه اسم کمپوست و ورمی کمپوست را بسیار میشنویم و شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که اینها چیست و چطوری تولید میشود؟
ورمی‌کمپوست حاصل فعالیت و زندگی نوعی کرم خاکی با نام علمی Eisenia foetida ایزینیا فتیدا میباشد.
جالب است بدانید که ۲۷۰۰ نوع کرم خاکی در طبیعت وجود دارد که از عناصر موجود در خاک تغذیه میکنند و آن مواد را با آنزیم های موجود در بدن خود ترکیب میکنند و مجدد به خاک برمیگردانند که همین موجب بالا رفتن قدرت باروی خاک میشوند و در کنار این کار مواد مغذی را در خاک جابجا میکنند و با ایجاد حفره در خاک باعث نفوذ اکسیژن در خاک میشوند و تمامی این موارد باعث بهبود عملکرد خاک برای رشد گیاهان میشود.
کافی است شما برای این کرم های قرمز حلقوی بارانی در خاک، پسماند تر قرار دهید و کرم ها شروع به تغذیه و تولید کود آلی میکنند. به عبارتی موادی که از بستر رشد کرم ها و همچنین دفع مواد زائد از سیتم گوارشی آنها حاصل میشود را ورمی کمپوست میگویند، یعنی به طور خلاصه باید گفت که فضولات حاصل از تجزیه پسماندها توسط کرمها و برخی از اجساد کرمها کود شما را تشکیل می دهد.جالب است بدانید شیرابه پسماندهای شیره جان و حیات کرم های نوزاد میباشد.
خانه و محل پرورش زندگی کرم های زباله خوار کود گاوی است و پسماندها و یا کود حیوانی از مجرای گوارشی کرم خاکی که دارای ماده ای به نام موکوس که املاحی چون ویتامین ها، مواد معدنی و بسیاری دیگر از مواد موثر بر رشد گیاه است.این کود مقوی فاقد بو و گندیدکی است و حتی در بسترهای بزرگ کود حیوانی شامل کرم ها هم اثری از بوی بد و تجمع حشرات مشاهده نمی کنید.مواد و تراوشات بدن این کرم دور کننده است.کانال گوارشی کرم خاکی دارای روندی است که زباله های آلی را به کود طبیعی تبدیل می کند.
مزایا استفاده از کود ورمی کمپوست:
- قابلیت استفاده در تمامی محصولات کشاورزی.
- این کود دارای مقادیری آهن، روی، مس، اکسید، ازت ،فسفر و منگنز می‌باشدکه این عوامل باعث تحریک رشد گیاه میشود.
- کود ورمی کمپوست کاملاً ارگانیک بوده و سازگار با محیط زیست میباشد.
- از جمله مزایا این کود می توان به این نکته اشاره کرد که در کود ورمی کمپوست امکان سوختن ریشه وجود ندارد.
- شما به راحتی می توانید هر گیاهی را به صورت خالص در این کود پرورش دهید.
- قدرت جذب آب فوق‌العاده ای دارد، همچنین ارزش غذایی بالایی دارد.
- از همه مهم تر این که برای انسان کاملاً بی‌خطر میباشد.این کود از هر نوع آلودگی و بیماری برای انسان و دام به دور میباشد.
- تولید این کود به آسانی انجام میشود. همیشه استفاده از کود باعث رویش علف‌های هرز میشود این در حالی است که کود ورمی کمپوست بذر علف هرز ندارد و از این جهت استفاده از آن باعث کم رشد شدن گیاهان بی فایده و هرز میشود.
- ماندگاری بیشتری در خاک دارد.
طرزتهیه ورمی کمپوست از پسماندهای خانگی؛
سعی فضای بسته را انتخاب کنید تا گرم و سرد شدن دما باعث فرار کرم ها نشود.بهتر است ظرف را در محلی با رفت‌وآمد بالا هم قرار ندهید.
این کرم در سرمای زیر نقطه یخبندان در عرض چند ساعت از بین می رود، همچنین اگر دمای محیط به مدت چند روز به بیش از ۲۵درجه سانتیگراد برسد قادر به ادامه زندگی نخواهد بود. به همین منظور برای مقابله با دمای نامناسب به دالان های زیر زمینی پناه می برد. شرایط آب و هوایی فصول مختلف در واکنش های عمودی و افقی کرم دخالت مستقیم دارد. در فصولی که آب و هوا معتدل باشد، تعداد و جمعیت کرم ها در سطح افزایش یافته و فصولی که شرایط آب و هوایی نامناسب باشد، دوره های سکون اختیاری برای خود انتخاب می کنند.
حتی تنظیم نور هم برای رشد و بقای کرم ها موثر است و باید با تجربه و تمرین محیط مساعد زندگی کرم ها را تجهیز کنید.
مراحل تهیه کمپوست خانگی
وسایل لازم؛
ظروف: ظرف اول جز ملزومات برای تهیه ورمی کمپوست خانگی است ابعاد توصیه‌شده برای این ظرف عمق ۴۰ سانتی‌متر، عرض ۵۰ سانتی‌متر و طول ۴۰ سانتی‌متر است. این ظرف باید کمی انعطاف پذیر باشد تا بتوانید آن را با دریل راحت سوراخ کنید. این ظرف باید درب هم داشته باشد تا کرمها نتوانند از آن خارج شوند.
ظرف دوم در واقع مانند یک سینی برای ظرف اصلی عمل می‌کند. بنابراین، کافی‌ست ظرفی را پیدا کنید که کمی از ظرف اصلی پهن‌تر باشد و ارتفاعی حدود ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متر داشته باشد. این ظرف مایع ایجادشده در روند تهیه ورمی کمپوست در خانه را جمع می‌کند. به این مایع “چای کرم” هم گفته میشود، که برای باغ و باغچه و گلدان هم کاربرد دارد.
دریل؛ دریل برای ایجاد سوراخ در ظرف اصلی است. سوراخ‌های ظرف تولید کود آلی ورمی کمپوست به تنفس کرمها کمک می‌کند. همچنین، اجازه می‌دهد تا مایعات اضافی از جعبه خارج شود تا کرمها غرق نشوند. بهتر است از مته‌هایی با قطر حدود ۰.۵ سانتی‌متر استفاده کنید.
توری فلزی: این توری را باید کف ظرف تولید ورمی کمپوست خانگی قرار دهیم. اینکار برای این است که کرمها از ظرف خارج نشوند. نوجه کنید که توری از جنسی باشد که زنگ نزند.
چسب ضد آب: از آن برای چسباندن توری فلزی به کف ظرف استفاده خواهیم کرد.
کاغذ خردشده: به قدری کاغذ خردشده نیاز داریم که بتوانید حدود ۵ تا ۷ سانتی‌متر از ظرف را پر کنید. هر نوع کاغذی برای تهیه ورمی کمپوست از پسماند تر خانگی مناسب است؛ فقط از کاغذهای سنگین، براق و رنگی پرهیز کنید.
خاک: ۲۵۰ گرم کفایت می‌کند. فقط مطمئن شوید که مواد شیمیایی مضر در آن وجود ندارد. اگر همه چیز خوب پیش برود، به زودی کرمها کمپوست خود را تولید میکنند.
آب: مقداری آب برای مرطوب کردن کاغذ و خاک لازم است تا محیطی راحت برای رشد کرمها و تولید ورمی کمپوست ایجاد شود. کاغذ را قبل از استفاده در آب خیس کنید.
کرم: برای تهیه ورمی کمپوست در خانه به حداقل ۲۵۰ گرم کرم ایزینیا فتیدا یا حداقل ۳٠٠ نخ کرم نیاز داریم، زیرا آنها به سرعت زباله‌ها را مصرف میکنند. البته کرم خاکی هم برای تولید ورمی کمپوست خانگی خوب است.اما سرعت این کرم ها بالاتر است.
بیلچه: از بیلچه برای جابجایی کود کمپوست در ظرف درصورت نیاز استفاده خواهیم کرد.پسماندهای تر خانگیاین زباله‌ها (شامل ضایعات سبزیجات و میوه) را در یک ظرف درب‌دار جمع‌آوری کنید. این مواد را یکجا در ظرف نریزید. بهتر است کرمها به حال خودشان بمانند، پس تنهایکبار درهفته به آنها غذا دهید.
چگونه ظرف‌ها برای تهیه ورمی کمپوست خانگی آماده کنیم:
یک طرف ظرف بزرگ را در نظر بگیرید.از وسط لبه ظرف، ۵ سانتی‌متر پایبن‌تر را علامت بزنید و یک سوراخ ۲.۵ سانتی‌متری در قسمت مشخص‌شده ایجاد کنید. همین کار را برای طرف مقابل ظرف نیز انجام دهید.چهار سوراخ با قطر کمتر از ۰.۵ میلی‌متر نزدیک گوشه‌های ظرف ایجاد کنید. همه این سوراخ‌ها را با توری فلزی و چسب ضد آب بپوشانید. قبل از ادامه مراحل بعدی طرز تهیه ورمی کمپوست خانگی مطمئن شوید که چسب کاملا خشک شده است.ظرف اصلی را درون ظرف کوتاه‌تر قرار دهید. هیچ سوراخی روی ظرف کوتاه‌تر ایجاد نکنید
مرحله آماده‌سازی مواد تهیه ورمی کمپوست خانگی: کاغذ خردشده و خاک را با مقدار کافی آب (به اندازه مرطوب شدن مواد) ترکیب کنید. حدود ۸ سانتی‌متر از عمق ظرف را با این ترکیب پر کنید. حالا کرمها را روی خاک قرار دهید. یک روز به کرمها غذا ندهید تا به این محیط عادت کنند.مطمئن باشید که این ترکیب کاملا مرطوب است، اما نه تا حدی که چاله‌های کوچک آب در آن تشکیل شود.
غذا دادن به کرم‌هاپس از هر وعده غذایی، موادی مانند ضایعات سبزیجات و میوه‌ها، نان، تفاله قهوه و چای (حتی تفاله چای‌های کیسه‌ای) را در ظرفی جمع کنید. از هرگونه موادی با منشا حیوانی شامل چربی، استخوان، لبنیات، گوشت، و فضولات برای تولید ورمی کمپوست خانگی اصلا استفاده نکنید.
همچنین، توجه داشته باشید که هضم مواد خشکی مانند پوست پیاز برای کرمها زمان بیشتری می‌برد. آنها می‌توانند کاغذهای نازک و کوچک را هضم کنند، اما کیسه‌های چای، برچسب میوه‌ها و پلاستیک را نمی‌خورند.برای غذا دادن به کرمها و تولید کود ورمی کمپوست در خانه، هفته‌ای یکبار به شکل زیر عمل کنید:با بیلچه به آرامی حفره‌ای در خاک برای افزودن پسماند غذا ایجاد کنید.مقداری کاغذ خردشده در حفره بریزید، و بعد پسماندها را اضافه کنید.آنها را با خاک و کاغذ مرطوب بپوشانید. حتما پسماندها را بپوشانید تا مگس‌ها را به خود جذب نکنند. خاک و کاغذ مرطوب را به ظرف اضافه کنید. مدتی بعد کرمها به اندازه کافی کود ورمی کمپوست درست میکنند که می‌تواند این مواد را بپوشاند.توجه کنید که کرمها چه چیزهایی را می‌خورند و چه چیزهایی را نمی‌خورند. پسماندهایی را که کرمها برای مدتی نخورده‌اند بردارید زیرا ممکن است از این نوع غذا خوششان نیاید (به عنوان مثال، بعضی از کرمها پوست‌های بلند و کامل سیب زمینی یا مرکبات را نمی‌خورند؛ اما اگر آنها را خرد یا هشک کنید و دوباره برایشان بریزید)
برداشت ورمی کمپوست
روش برداشت اول؛اضافه کردن پسماند به مخزن که این کار را می‌توان برای ۲ تا ۳ ماه ادامه داد یا تا زمانی که ببینید مواد بستر کاملاً محو شده است. در این زمان شما می‌توانید کمپوست را برداشت کنید. کمپوست ایجاد شده را در یک گوشه از مخزن جمع کنید و فضای خالی را با بستر جدید کاملاً تر شده بپوشانید و غذای کرمها را در این بستر جدید پنهان کنید. به تدریج کرمها از داخل کمپوست به سمت دیگر رفته و شما می توانید ورمی کمپوست بر جای مانده را برداشت کنید.
روش برداشت دوم: اگر مشکلی با ریخت و پاش شدن ندارید این روش مخصوص شماست! محتویات داخل مخزن را طبق تصویر مقابل بر روی یک پوشش پلاستیکی خالی کنید. آنها را به چندین توده تقسیم کنید. از آنجایی که کرمها از نور می‌گریزند، کم‌کم به قسمت‌های زیرین توده حرکت خواهند کرد. سپس به آرامی قسمت‌های رویی توده ورمی کمپوست را برداشت کنید. کرم‌های باقی‌مانده را برای ادامه‌ی فعالیت به مخزن بازیافت باز گردانید.
نتیجه اینکه حتما این فرآیند پر از تجربه و لذت را امتحان کنید و بدانیم با این کار کمک بزرگی در حق خاک کرده‌ایم. بامصرف بی رویه کودهای شیمیایی و آثار منفی کاربرد این کودها بر محیط زیست و سلامت موجودات زنده به ویژه انسان ها بر کسی پوشیده نیست با تولید مستمر کود دامی، پسماندهای های خانگی، ضایعات کشاورزی ، جایگزینی کودهای بیولوژیک چون کمپوست و ورمی کمپوست به یک الزام و نه یک انتخاب تبدیل شده است. می توان گفت که کود ورمی کمپوست به دلایل متعدد با ارزش ترین کود آلی محسوب شده و در جایگاه برترین قرار دارد.
