HAMPA

پسماند چیست؟

فروشگاه بانه حراج در زمینه عرضه انواع لوازم خانگی بوش، بکو، هیتاچی، سامسونگ و سونی فعالیت می کند. خرید بهترین و ارزان ترین لوازم خانگی در ایران از فروشگاه بانه حراج

پسماند چیست؟

پسماند چیست؟

ابتدا یک نگاهی کوتاه به تاریخچه پسماند میکنیم

ما انسان ها از ابتدا یکجانشین نبودیم و از جایی به جای دیگر کوچ میکردیم و مفهومی به نام پسماند نیز در زندگی ما معنا نداشت، زیرا از طبیعت میگرفتیم وبه خودش پس میدادیم.با ظهور تمدن، شروع یکجانشینی و گسترش شهرها انباشت های حاصل از زندگی ما مفهوم جدیدی پیدا کرد و پسماند نیز به عنوان یک مفهوم تاریخی از نظرتاریخچه ظهور پسماند مورد توجه قرار گرفت. در زمانه ما همه چیز به سرعت در حال رشد و توسعه است.شهرها، روستاها، کشورها، علم ودانش، تکنولوژی وحتی روابط…این رشد میتواند مساحتی ،ارتفاعی، عمقی وحتی معنوی باشد.چون ما به عنوان یک انسان زیستی، روانی، اجتماعی، معنوی)حق داریم، نیازهای خود را برآورده و رشد کنیم. اما این رشد یک قانون دارد، برآورده سازی نیازها و رشد ما حق ندارد مانع رشد دیگران یا نسل های آینده بشود.

به عبارت دیگر رشد سالم رشدی است که نیازهای حال افراد حاضر را برآورده میسازد، بدون اینکه امکان برآورده کردن نیازهای نسل های آینده را مختل کند. یعنی طوری زنگی کنیم که، زندگی ما و زندگی دیگران و آیندگان را تهدید نکند. این کلمات چکیده ای از مفهوم توسعه پایدار میباشد. به طور خلاصه، درست و خوب زندگی کنیم و زحمت و مزاحمتی برای کسی درست نکنیم و درنهایت انسان بهتری باشیم.

قبل از هرکاری از خودتان بپرسید چرا می‌خواهید سبک زندگی کم  پسماند داشته باشید؟

اگر بخواهیم کمی بیشتر با هم این موضوع را بررسی کنیم، امروزه سیاره ما در تسخیر زباله هاست و دیر یا زود ما انسان ها یا در حجم انبوه پسماندها  دفن خواهیم شد یا اثرات مخرب به صورت ثانویه ابعاد مختلف زندگی ما را تحت تاثیر قرار خواهد داد.کشورهای بسیاری پیش قدم شده اند و برای رهایی از خطرات جبران ناپذیر این هیولای بلعنده یا به اصلاح طلای کثیف، راهبردها و برنامه هایی را در چارچوب محورهای توسعه پایدار اتخاذ کرده اند.این تیغ طلایی دو لبه نیاز برای حرکت در مسیر درست برش، نیازمند همتی جهانی است.

حال به تعریف پسماند می پردازیم.

حال به تعریف پسماند می پردازیم.

پسماند یا یا به اصلاح عامیانه همان زباله خودمان، همانطور که از نام آن بر میاید چیزهایی است که از فعالیت های ما انسان ها در حین زندگی پس میماند. پسماند چیزهایی است که ما دیگر نمیخواهیم جلوی چشممان باشد از پوست میوه و سبزیجاتی که به عنوان پسماند تر تا چند دقیقه قبل در بشقابمان بوده و  بعد از ساعتی در حالی که شیرابه بدبویی از آن روان است لانه مگس و پشه میشود. لباس و پارچه هایی با تبلیغات وسیع فست فشن ها زمانی زینتبخش بدن و خانه هایمان بوده اند و اکنون نیز میتوانند با کمی احساس مسؤلیت اجتماعی بهیافت شوند، به راحتی راهی گورستان زباله میگردند.

پلاستیک، شیشه و یا فلزاتی که به عنوان پسماند خشک  که میتواند کمتر تولید شود یا بازیافت شده و تبدیل به چیزهای جدیدی شوند بی وقفه در طبیعت رها میشوند و تا عمق چند کیلومتری اقیانوس پیش میرود. (زباله از نوک اورست تا عمق اقیانوس) لامپ های سوخته، باتری های مصرف شده حاوی جیوه و  صدها مواد کشنده، پوشک و پدهای آلوده و ده ها قلم پسماندخطرناک دیگر که میتواند کیلومترها خاک و بستر آبی را آلوده و خالی از زندگی کند.

مسئله مهم اینکه این روزها به هر شهر کوچک و بزرگ یا هر روستا و آبادی که سر بزنید با مشکلی به نام مدیریت پسماند و زباله روبه‌رو هستند.اهمیت این موضوع وقتی بیشتر میشود که بدانیم اغلب این زباله ها سر از گورستان زباله یامحل دفن های غیر استاندارد، کوه ها، سواحل، جنگل ها، رودخانه و جوی های فصلی یا دائمی سر بر می آورند و مدیریت نادرست این پسماندها امنیت اجتماعی و سلامت مردم را دستخوش آلودگی و تخریب قرار میدهد.

از لحاظ علمی پسماند را اینگونه تعریف می کنند

از نظر واژه شناسی زُباله یک اشتباه رایج املایی در زبان فارسی فعلی است.بر مبنای فرهنگ فارسی معین، املای صحیح این کلمه «ذباله» است که جمع «ذبیل» به معنی آشغال است.

در نگاه علم پسماند به مواد جامد، مایع و گاز اطلاق می شود که بطور مستقیم یا غیر مستقیم از فعالیت انسان ایجاد شده و تولید کننده آن را اضافی، زیادی تلقی میکند و به صورت عمدی یا غیر عمدی دورریخته میشود.

سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، پسماند را این گونه تعریف میکنند؛« موادی اجتناب ناپذیر ناشی از فعالیتهای انسانی، که در حال حاضر و در آینده نزدیک نیازی به آن نیست و پردازش و یا دفع آن ضروری است.»

برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP)، نیز تعریفی دیگر ارائه میدهد؛ «اشیایی که مالکشان آنها را نمیخواهد، نیازی به آنها ندارد یا از آنها استفاده نمیکند و به پردازش و دفع نیاز دارند.»

در ایران بر اساس قانون مدیریت پسماند مصوب سال 1383، به مواد جامد، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) گفته میشود که به طور مستقیم یا غیرمستقیم حاصل فعالیت انسان بوده و از نظر تولیدکننده زائد است.

سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، پسماند را این گونه تعریف میکنند؛« موادی اجتناب ناپذیر ناشی از فعالیتهای انسانی، که در حال حاضر و در آینده نزدیک نیازی به آن نیست و پردازش و یا دفع آن ضروری است.»

برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP)، نیز تعریفی دیگر ارائه میدهد؛ «اشیایی که مالکشان آنها را نمیخواهد، نیازی به آنها ندارد یا از آنها استفاده نمیکند و به پردازش و دفع نیاز دارند.»

در ایران بر اساس قانون مدیریت پسماند مصوب سال 1383، به مواد جامد، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) گفته میشود که به طور مستقیم یا غیرمستقیم حاصل فعالیت انسان بوده و از نظر تولیدکننده زائد است.

انواع پسماند

انواع پسماند

پسماندها را به روش های مختلفی میتوان طبقه بندی کرد و با توجه به معیارهای مختلفی دسته بندی میشوند.

  • از لحاظ وضعیت فیزیکی به جامد، مایع، گاز
  • از نظر کاربرد مثلا بسته بندی، مواد غذایی
  • از نظر مواد اولیه مثلا شیشه، کاغذ، پلاستیک
  • از لحاظ منشا خانگی، تجاری، کشاورزی، صنعتی
  • از نظر ویژگیهای فیزیکی به سوختنی، کمپوست شدنی و بازیافتنی
  • از نظر ایمنی خطرناک بی خطر
  • از لحاظ ماهیت شیمیایی، قابلیت اشتعال و تجزیه پذیری
  • از لحاظ اقتصادی و غیر اقتصادی بودن

از نظر قانون مدیریت پسماند، پسماندها به پنج دسته تقسیم میشود؛

۱.پسماندهای عادی

به تمامی پسماندهایی گفته میشود که به صورت معمول از فعالیتهای روزمره انسانها در شهرها، روستاها و خارج از آنها تولید میشوند؛ مانند پسماندهای خانگی و نخالههای ساختمانی.

۲.پسماندهای پزشکی (بیمارستانی)

پسماندهای عفونی و زیانآور ناشی از بیمارستانها، مراکز بهداشتی و درمانی، آزمایشگاههای تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه همگی در این دسته قرار میگیرند. سایر پسماندهای خطرناک بیمارستانی در دسته پسماندهای ویژه قرار میگیرند.

۳.پسماندهای ویژه

به تمامی پسماندهایی گفته میشود که به دلیل بالا بودن حداقل یکی از موارد خطرناک از قبیل سمی بودن، امکان بیماریزایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، خورندگی و مشابه آن به مراقبت ویژه نیاز داشته باشند. بخش مشخصی از پسماندهای پزشکی و نیز بخشی از پسماندهای عادی، صنعتی و کشاورزی که نیاز به مدیریت خاص دارند نیز در این دسته قرار میگیرند.

۴.پسماندهای کشاورزی

به پسماندهای ناشی از فعالیتهای تولیدی در بخش کشاورزی گفته میشود. عمده این پسماندها را فضولات، لاشه حیوانات (دام، طیور و آبزیان) و محصولات کشاورزی فاسد یا غیرقابل مصرف تشکیل میدهند.

۵.پسماندهای صنعتی

به تمامی پسماندهای ناشی از فعالیتهای صنعتی و معدنی و پسماندهای پالایشگاهی صنایع گاز، نفت، پتروشیمی و نیروگاهی و امثال آن گفته میشود، از جمله برادهها، سرریزها و لجنهای صنعتی.

نقش ما در مدیریت پسماند چیست؟

نقش ما در مدیریت پسماند چیست؟

در کشور ما هر سال حدود ۱۸ میلیون تن زباله تولید میشود که نشان دهنده سرانه بالای تولید آن در کشور در مقایسه با میانگین جهانی است.

امروزه در کشورهای توسعه یافته، به پسماند نه به عنوان یک تهدید، بلکه به عنوان یک فرصت، جهت توسعه کشور و تهیه و تولید کالا و انرژی مورد نیاز توجه میشود.

مردم به صورت روزانه در مواجهه با پسماندهای تولیدی خود قرار دارند. مدیریت زباله و پسماند خانه های ما  صرفا وظیفه دولت و شهرداری نیست و برای اینکه این گلوله برفی به بهمنی  ویرانگر در کوه های زباله تبدیل نشود بهتر است. هرکسی مسؤولیت زباله های تولیدی خود را به عهده بگیرد. با قرار گرفتن در مسیر آگاهی و سپس عمل باعث سلامت محیط زیست و انسان ها میشویم.

نقش مردم برای بهبود وضعیت و حل معضل پسماند کتمانناپذیر است.لازم است اطلاعات و آگاهی خود را در مورد پسماند و نحوه مدیریت آن بالا ببریم.

به پسماندهای خانگی و تجاری در مجموع پسماند شهری گفته میشود.حجم پسماند شهری معمولا کمتر از 10% کل جریان پسماند یک کشور است.

‌پسماند خانگی مسئله ای مهم و پیچیده در مدیریت شهرهاست و شامل پسماندتر، پسماندخشک و پسماند خطرناک است.

پسماند خانگی چیست؟

پسماندی که توسط خانواده های یک جامعه تولید میشود پسماند خانگی نامیده میشود. این خانواده میتواند حقیقی باشد مثل تک تک کسانی که در خانه های پلاک دار  یک شهر یا روستا زندگی میکنند یا حقوقی و شبه خانوادگی باشند مثل ادارات، شرکت ها، و نهادهای مختلف اجتماعی و… که در زندگی رومرزه و معاش خود موادی را مصرف کرده و دوریز دارند.

به عبارتی مواد زایدی که حاصل مصرف افراد متعدد در خانه های مختلف شهر است پسماند خانگی نامیده میشود. پسماندهای خانگی پسماندهایی که شهروندان یک جامعه به طور مستقیم با آن در ارتباط هستند.

نوع و مقدار پسماندهای خانگی از محلی به محل دیگر متفاوت بوده و به عوامل مختلفی همچون؛

موقعیت جغرافیایی، سطح درآمد مردم، فرهنگ، ویژگیها، عادات غذایی و آداب و رسومشان بستگی دارد.

انواع پسماند خانگی:

انواع پسماند خانگی:
  • پسماند تر
  • پسماند خشک
  • پسماند خطرناک و ویژه
پسماند تر چیست؟
پسماند تر چیست؟

با نام های دیگری چون مرطوب، آلی، ارگانیک، فسادپذیر و زیست تخریب پذیر شناخته میشود.  ملاک شناخت آن این است که با گذشت زمان، پوسیده، تجزیه و فاسد میشوند.

شامل موارد مختلفی میشود که در مبحث مدیریت پسماند تر مفصل تر به آنها خواهیم پرداخت. در اینجا به دسته بندی مختصر آن بسنده میکنیم؛

پسماند میوه و سبزیجات ، نان بیات، برنج مانده ، تفاله چای و قهوه، پوست تخم مرغ، لبنیات و روغن های فاسد و سوخته، پوست انواع آجیل و گردو، ضایعات کشاورزی و باغبانی، دستمال کاغذی غیر عفونی، مو و ناخن

پسماند خشک چیست؟
پسماند خشک چیست؟

با نام های دیگری چون زیست تخریب ناپذیر و غیرآلی شناخته میشود. و ملاک شناخت آن این است که با گذشت زمان پوسیده و فاسد نمیشود. پسماند خشک شامل دسته های مختلفی میشود. که در مبحث مدیریت  پسماند خشک میتوانید  بهتر و مفصلتر نسبت به آنها و روش های مدیریت آنها در منزل اطلاعات کسب کنید. و در اینجا صرفا دسته را با ذکر نام معرفی میکنیم؛

کاغذ، شیشه، فلز، پارچه و منسوجات، پلاستیک، ضایعات الکترونیک، پسماند های چوبی و الوارها

یک نکته مهم اینکه پسماندهای تر و خشک خانگی از نظر قابل بازیافت بودن نیز بررسی میشوند بیان آن در اینجا خالی از لطف نیست.

پسماند خانگی قابل بازیافت

قابلیت بازیافت و تبدیل به مواد جدید دارند مثل پوست میوه و سبزی که میتواند به کمپوست، کود و یا خشکاله تبدیل شود. یا بطری پلاستیکی شفاف که میتواند دوباره به بطری تبدیل شود و…

پسماند خانگی غیرقابل بازیافت(ریجکتی):

که قابلیت تبدیل به چیزهای جدید را دارا نیست مثل پوست چیپس و بیسکوییت، پاکت های تتراپک شیر و نان کپک زده و…

پسماندخطرناک و ویژه چیست؟

به کلیه پسماندهایی گفته میشود که به دلیل دارابودن یکی از خواص، سمیت، بیماری زایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، برندگی، خورندگی و… به مراقبت ویژه نیاز دارند.

در مبحث مدیریت پسماند خطرناک به تفضیل درباره این نوع پسماندها و مدیریت آن در منزل صحبت خواهیم کرد.

انواع پسماند خطرناک
  • تیغ، ژیلت، سوزن، سرنگ و ظروف آمپول و سرم مصرف شده 
  • باند و پنبه و لوازم پانسمان و کمکهای اولیه در منزل
  • پوشک بچه، پد قاعدگی و دستمال کاغذی سرویس بهداشتی
  • ظروف و اشیا بلوری شکسته
  • لامپ ها و مهتابی های سوخته و شکسته
  • باتری های مصرف شده و دماسنج حاوی جیوه
  • ظروف حشره کش ها و سموم
  • داروهای تاریخ گذشته
  • ظروف مواد شوینده و ضدعفونی کننده
  • ظروف مواد شیمیایی
  • ظروف لوازم آرایشی،
  • ظروف رنگ، چسب، تینر

زندگی بدون پسماند یک رویا نیست بنظر می رسد ما عادت به رفتار هایی کرده ایم که پسماند زیادی تولید می کنند اما هر عادتی قابل تغییر است نیاز نیست که حتما فعال محیط زیست باشیم تا بدانیم که زباله یکی از بزرگترین مشکلات سیاره ما است. سرعت نابودی زمین و منابع آن بسیار بالا است و این همان داستانی است که باعث می شود به زندگی بدون زباله فکر کنیم.